Egileak: Itxaso Santxez Enzinas, Marta Camacho Iglesias eta Olaia Elizalde GAraikoetxea

Sarrera

Bukaerako lana egiteko, argazki desberdinen deskribapena egingo dugu, gure arlora bideratuz, Energia Berriztagarriak. Modu honetan, saio batean landutako metodoa aplikatuko dugu, Energia Berriztagarrien alde positiboak eta negatiboak plazaratuz. Argazkien bidez, bisualago ikusten dela uste dugu, horregatik argazki multzoen deskribapena egin dugu. Energia Berriztagarrien bi aldeak konparatu nahi izan ditugu, abantailak eta desabantailak adieraziz. Ingurumen inplaktuan sakonduko dugu, Energia Berriztagarriek behar duten dimentsio zabalak kontuan hartuz, horiek erabiltzean sortutako hondakinen kudeaketa ere aipatuko dugu, askotan ez baikara horretaz konsziente izaten Energia Berriztagarriak aipatzen ditugunean.

Ekonomia ekologikoaren saioan ikasitakoa aplikatuko dugu, planetaren mugak, ekosisteman gertatzen ari dena, merkantilizatutako funtzio ekologikoak (kapitalismoa), efizientziaren mugak, kapitalismoaren hazkundea…

Alderdi soziala ere aipatuko dugu, gatazka handiak sortzen baitira honen inguruan. Azken batean, gure ikaskuntzekin lotutako gaian sakontzea lortuko dugu, eta beste ikuspuntu batetik begiratuz.

Argazkien deskribapena

Gaur egungo egoera klimatiko eta ekologikoa dela eta, argi daukagu erregai fosilak alde batera utzi behar ditugula, baina nola? Energia berriztagarriak, energia eolikoa edo fotoboltaikoak adibidez, arazoaren irtenbidea dakarte alde batetik. Izan ere, sekula agortzen ez diren energia iturriak erabiltzeaz gain, energiaren produkzioan ez dituzte ingurunera gas kutsagarririk edo gaur egun hainbesteko garraztia duten negutegi efektuko gasik isurtzen.

Gainera, beste herrialdeekiko menpekotasuna murriztu eta autokonsumora bideratu ahal gaituzte. Hala ere, kontu handiz hitz egin behar dugu isurketez edota energia berdeaz. Energia berriztagarriez hitz egiterako garaian, haien bizitza erabilgarria soilik erreparatzen da, kontuan hartu gabe haiek prozesatzeko edota haien bizitza amaitzean haiekin gertatzen dena. Hurrengo irudietan energia berriztagarri hauen ingurumen kostua ikusten da, itzalpean gelditzen dena.

Irudi hauetan aerosorgailuen palen zabortegi bat ikus daiteke. Espainian, 2019an, 1.203 parke eoliko zeuden eta 21.000 aerosorgailu inguru. Haize-sorgailuek 20 eta 25 urte arteko batez besteko bizitza dutela kontuan izanik, arazoa bizitza erabilgarriaren ondoren pala huekin zer egin dago.

Pala hauek orokorrean, egurrez edo poliesterrez edo beira-zuntzez sendotutako epoxiz eginak daude. Material horiek, CSICeko adituaren esanetan, errekuntza-arriskua dakarte, “Gai toxikoak askatzeko eta osasunean eta ingurumenean eragina izateko. Palak baso baten ondoan uzten badira eta ustekabeko edo eragindako baso-sute bat badago, erre egingo ditu “.

Hala eta guztiz ere, haize erroten palak birziklatzeko proiektuak garatzen ari dira, R3fiber bezalakoak adibidez, zeintzuk prozesu termokimikoen bidezko transformazioan oinarritzen diren.

Beste irudi honek, panel fotoboltaikoak egiteko gailentzen den materialaren, silizio kristalinoaren, meatzeak dakartzen ingurumen inpaktua azpimarratzen du.

Energia fotoboltaikoa teknologia berriztagarria dela kontuan izanik, negutegi efektuko gasen isuriaz, uren kutsaduraz, zaratez eta beste hainbat faktoreez ahaztu gaitezke, baita biodibertsitatearen inpaktuaz, kontsumotik gertu instalatzen baitira. Hala ere, kontuan izan behar dugu, elementu hauek asko kutsatu dezaketela ez badira behar bezala tratatzen haien bizitza erabigarria amaitu ondoren. Izan ere, energia fotoboltaikoaren teknologian gailentzen den materiala silizio kristalinoa da. Panel fotoboltaiko baten bizitza erabilgarria 25-30 urte bitartekoa da eta hauek eraikitzeko behar den energia 21 hilabete eta bi urteren artean berreskuratzen da. Hauen bizitza erabilgarria amaitzean, beste energia berriztagarrien aldean, fotoboltaikoa da zikloa itxi eta material gehien berreskuratu daitekeen energia eskuratzeko teknologia. Metodo termiko edota mekanikoekin, silizio kantitatearen arabera, materialak errekuperatu eta produkzio zikloan jartzen dira berriro.

Dena dela enpresa fabrikatzaileak behartuta daude bezeroei beren moduluak nola baztertu jakinaraztera, etiketa egokiak erabiltzera eta tratamendu-zentralei beren produktuen osaeraren eta arriskutsuak izan daitezkeen materialen erabileraren berri ematera.

Plaka fotoboltaiko batean, materialen % 85-90 bitartean birziklatu daiteke, batez ere beira, eta aluminioa. Beste osagai batzuk silizioa (% 3), kobrea (% 1), zilarra (% 0,16) eta gainerako % 16a osatzen duten polimero batzuk dira.

Azkeneko bi argazki hauetan biomasaren bi aldeak ikusi daitezke. Lehenengoa Debagoienan aurrera eramaten ari den auzo konposta baten argazkia dugu, auzo horretako herritarak sortzen dituzten hondakin konpostagarriak ongarri bihurtu eta baratzetarako erabiltzen dute proiektu honi esker. Bigarrenean, abeltzaintza-ustiapen bat daukagu, behiek sortutako hondakinak biomasa-planta batera eramaten dituzte han energia sortzeko.

Lehenengo proiektua autogestiora eta haurren kontzientzia sustatzera eramaten gaituen proiektua dela esan daiteke. Honen bitartez auzokideek sortutako hondakinak auzoan dauden baratzetarako ongarri moduan erabiliak izango dira, hondakin hauei bigarren bizitza bat emanez. Honen ondorioz gainera, erraustegietara heltzen den hondakin kopurua murriztu egingo da, konpostagarria den guztia berrerabilia izango delako. Beraz, auzotik sortua eta auzoarentzat den autogestio proiektu ekologiko baten aurrean aurkitzen gara.

Bigarren argazkian ikusten den abeltzaintza-ustiapenean aldiz, biomasa problema baten soluzio moduan saltzen digute. Biomasarekin abeltzaintzan sortutako gehiegizko hondakina energia bihurtzen dute, baina non dago benetako problema, gehiegizko hondakin horiekin zer egitean ala gehiegizko hondakinak sortzearen zergatian? Kontua da, biomasa partxe bat moduan erabilia izaten ari dela honelako proiektuetan, egungo sistema kapitalistagatik sortutako abeltzaintza-ustiapenen partxe baten moduan, honen ondorioz hobeto ikusiak izango direlako. Gure mundua ez da hainbesteko abeltzaintza produkzioa jasateko gai, gizakiok honetan eskua sartu eta gure mesedeetara jarri dugulako, baina ohitura hauek aldatzeko garaia heldu da, kontziente garelako nahiz eta honen bidez energia garbia produzitu, gure muduari kalte bakarrik egiten ez diola.

Ondorioa

Energia Berriztagarriak ez dira petrolioak ematen digun energia berbera ematera ailegatuko. Hala ere, hauetan oinarritzea besterik ez zaigu gelditzen, bukatzen ari baitira erregai fosilak eta jada planetaren mugak gainditu baititugu. Hauek duten garrantziaren gainean, itzalpean gelditzen diren hainbat aspektu jorratu nahi izan ditugu, testuan ongi azaldutako adibideak aipatuz.

Aurretik aipatu dugun moduan kritika moduko bat egin nahi izan dugu gaur egungo kontsumismo masiboari. Merkantilizatutako funtzio ekologikoak behar baino gehiago produzitzera eramaten gaitu, eta horrek hondakinen hazkundea dakar. Horri aurre egin beharren gaude, planetaren mugak zeharkatzen ari baikara, ez dago zalantzik, horretarako arazoa errotik konpontzea iruditzen zaigu irtenbide bakarra.

Txosten honetan ingurumen inpaktua aipatu dugu, hala ere, Energia Berriztagarrien eraikuntzak dakartzan inpaktu sozialak ere ez ditugu alde batera utzi nahi izan. Ohikoa da, parke eoliko, fotoboltaiko edota hidraulikoen eraikuntzak askotan dakarren desadostasun soziala. Parke eoliko eta fotoboltaikoen kasuan Hego Amerikan adibidez, jendeak haien lurrak eta bizilekua alde batera utzi behar izan du zelai hauek eraikitzeko. Presa hidraulikoen kasuan, herriak ondoratuta geratu izan dira. Horrekin denekin,inpaktu sozialak duen eraginaren konsziente izan nahi dugu, askotan horrelako proiektu handietan bertako herritaren iritziak alde batera geratu ohi baitira. Makroproiektu hauek eragina familia askoren iritziaren gainetik gelditzen baita.