Oraingoan, Aktibista Eskola izan da Zinema-Foro formatuaren bitartez Santa Martara hurbiltzeko (El Salvador) jarduera. “La Energía de los Pueblos” dokumentalaren bitartez egin da hurbilketa, aurreko Aktibista Eskolan Sofía Pachecorekin ikasitakoan sakontzeko asmoz hautatua.
Egungo egoeran, energiaren auzian sakontzean, ohartzen gara eredua dela eztabaidan dagoena, ez trantsizioa bera. Trantsizio energetikoa bidezkoa izango denetz, hori da zalantzan jartzen duguna. Sesioan zehar, Antonio Pachecok trantsizioa bidezkoa izateko gakoa “premia sentitua”ren asebetetzea dela defendatu zuen. Horretarako, antolatu eta “zuzeneko demokrazia”, partaidetza kontsientea, behar direla argudiatuz.
Baina, zelan ekidin botere-harreamanak prosezuan zehar? Zelan antolatu periferiako hitzak kontuan hartu eta barneratzeko? Adostasunak ez du bermatzen periferiaren beharrizanen aitorpena, edo espazioa berdintasunez partekatzea. Estitxu Villamorrek onartu zuen Errekaleorreko kolektiboaren ezaugarriek arazo horiek ekiditzea errezten dutela, halere, protokolo berezirik ez dutenez, horren inguruan hausnartzeko beharra trasladatuko zuela aipatu zuen. Guri ere kostatzen zaigu ezberdintasunei etengabe erreparatzea, barneratzen ari garen kultura berriaren trantsizioan aurkitzen gara.
Saio guztian zehar argi geratu zen ereduak berak, osotasunean, dakarren erronka. Ez badugu txipa aldatzen, eta ez bagara ohartzen energiak dena zeharkatzen duela, harritzen jarraituko gara Estitxuk aurkeztutako datuekin edo antzekoekin topo egitean. EHU/UPV-ko beste ikertzaile batzuekin batera ikerturiko Errekaleorreko aztarna energetiko ezkutuan agerian geratzen da ezinezkoa dela irla batean bizitzea, dena dagoela harremandua eta burujabetza partzialak soilik lortuko ditugula eredua guztiz aldatu ezean.
Eta hau ez dago gaizki, garaia baita munduko izaki guztiak kontuan hartuko dituzten jarrerak, ohiturak, morala… eraikitzeko. Kultura berri bat. Agian horrela, energia Bizitzaren loratzera bideratuko genuke. Bizitzaren osotasunerako lan eginez aniztasuna ezaugarri duten fruituak izango genituzke, hala, ekosistema eta gizarte osasuntsuak lortuz.